Tl;dr

Jeśli prowadzisz aktywność na rynku kryptowalut (jako kopacz, trader itp.) we własnym imieniu, w sposób ciągły i zorganizowany, a Twoje dochody przekraczają miesięcznie połowę wynagrodzenia minimalnego, tj. 1.050,00 zł w 2018 r., twoja aktywność ma charakter pozarolniczej działalności gospodarczej. Podlega wtedy wpisowi do CEIDG, a urzędy skarbowe i ZUS będą Cię traktować jak przedsiębiorcę ze wszystkimi tego konsekwencjami.

1. Kiedy muszę rejestrować działalność gospodarczą

Definicji działalności gospodarczej w polskich przepisach jest co najmniej kilka. Zastanawiając się nad tym z punktu widzenia przepisów podatkowych, istotna będzie tu definicja zawarta w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT). Definicja ta ma elementy pozytywne i negatywne. Wypełnienie definicji ma miejsce wtedy, gdy zachodzą okoliczności opisane w pozytywnej części definicji przy jednoczesnym niezachodzeniu okoliczności wymienionych w negatywnej części.

CZĘŚĆ POZYTYWNA DEFINICJI: Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy o PIT działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową (+):

1. wytwórczą, budowlaną, handlową (+), usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

– prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Obrót Bitcoinem (generalnie kryptowalutami) z pewnością spełnia dwa warunki z tych wymienionych w tym przepisie:

1. działalność ma charakter zarobkowy;
2. działalność ma charakter handlowy;

zaś spełnienie pozostałych warunków zależy od okoliczności, które musisz ocenić w odniesieniu do Twojej konkretnej sytuacji:

1. Czy prowadzę tę działalność we własnym imieniu, tj. czy kupuję lub sprzedaję Bitcoiny na swój rachunek czy na kogoś innego? Jeśli na swój własny, to spełniasz ten warunek uznania swojej działalności za pozarolniczą działalność gospodarczą
2. Czy moja aktywność na giełdach Bitcoinowych lub jako kopacz ma charakter zorganizowany i ciągły? To dość trudne do stwierdzenia, ale zorganizowany i ciągły oznacza raczej tyle co stały, nieokazjonalny, profesjonalny, metodyczny, systematyczny i uporządkowany. W praktyce odpowiedz sobie czy jest to Twoje stałe całodziennie zajęcie, główny sposób zarobkowania, czy w tym celu zakupiłeś wysokiej jakości sprzęt (kryptokoparki). Jeśli tak jest, to prawdopodobnie Twoja działalność ma właśnie charakter ciągły i zorganizowany. W innym wypadku, czyli gdy działasz jedynie incydentalnie, okazjonalnie, w sposób przypadkowy czy nieregularny nie powinieneś się obawiać, że organy podatkowe uznają Cię za osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Jeśli spełniasz warunki z pozytywnej części definicji, sprawdź swoją aktywność pod względem negatywnej części definicji, tj. czy nie eliminują Cię one z tej formy.

CZĘŚĆ NEGATYWNA DEFINICJI: W myśl art. 5b ust. 1 ustawy o PIT, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności,
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Te trzy punkty to nic innego jak opis tego czym jest zatrudnienie, bowiem te elementy zostają spełnione w przypadku gdy zajmujesz się obrotem kryptowalutami lub ich kopaniem na podstawie umowy o pracę czy umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług. Jeśli twoja aktywność na rynku kryptowalut wynika z Twojego zatrudnienia w takim charakterze, to naturalnie nie będziesz uznany za osobę prowadzącą działalność gospodarczą.

Jeżeli Twoja aktywność spełnia definicję działalności gospodarczej na gruncie ustawy o PIT, to zapewniam Cię, że automatycznie spełnia również definicję z ustawy Prawo przedsiębiorców, co powoduje wprost obowiązek jej rejestracji, o ile nie może zostać uznana za działalność nierejestrowaną.

2. Działalność nierejestrowana

Wraz z wejściem w życie nowej ustawy Prawo przedsiębiorców, pojawił się nowy rodzaj działalności gospodarczej, tj. działalności nieewidencjonowanej (nierejestrowanej). Może być tak, że twoja aktywność będzie uznana za działalność zwolnioną z obowiązku rejestracji jako działalność gospodarcza, o ile jednak spełnione będą następujące warunki:

1. miesięcznie Twój dochód w żadnym miesiącu roku nie przekroczy 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w roku 2018 minimalne wynagrodzenie wynosiło 2.100,00 zł, a zatem 50% tej kwoty to 1.050,00 zł , w 2019 roku minimalne wynagrodzenie wyniesie 2.250,00 zł, a zatem 50 % tej kwoty to 1.125,00 zł),
2. w okresie 60 miesięcy (5 lat) nie prowadziłeś działalności gospodarczej o jakimkolwiek charakterze.

3. Jakie są konsekwencje niezarejestrowania działalności gospodarczej mimo takiego obowiązku

Katalog konsekwencji jest długi, a najważniejsze z nich to:

1. Z kodeksu wykroczeń:

Art. 60¹ § 1. Kto wykonuje działalność gospodarczą bez wymaganego zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, wpisu do rejestru działalności regulowanej lub bez wymaganej koncesji albo zezwolenia, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

2. Skoro nie rejestrujesz działalności, prawdopodobnie nie prowadzisz też księgowości. Z kodeksu karnego skarbowego:

Art. 60 § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.

3. Plotki szybko się roznoszą, zatem jeśli Urząd Skarbowy już się dowie o braku rejestracji, powiadomi o tym ZUS, który zarząda zapłaty zaległych składek od początku prowadzenia przez Ciebie działalności a do tego dojda odsetki oraz kara w wysokości nawet do 100% nieopłaconych składek.
4. Jeśli nie zapłacisz podatku do zapłaty którego byłbyś zobowiązany w przypadku rejestracji działalności (PIT, VAT), z kodeksu karnego skarbowego:

Art. 54 § 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

 

Podsumowanie: Jeżeli spełniasz warunki uznania Twojej aktywności za działalność gospodarczą, a jednocześnie nie spełniasz warunków uznania jej za dozwoloną działalność nierejestrowaną, powinieneś swoją aktywność zgłosić do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej CEIDG.