Zdarza się, że prowadząc firmę w formie spółki jawnej chcemy przekazać swój udział członkowi rodziny. Przyczyną takiego stanu może być choroba albo chęć odejścia na emeryturę i pozostawienie firmy w rękach swojego dziecka lub innego członka rodziny. Oczywiście jest to możliwe i służy temu instytucja przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika.
1. Sprawdzenie umowy spółki
W pierwszej kolejności musimy sprawdzić czy umowa spółki zezwala na zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika oraz uzyskać pisemną zgodę pozostałych wspólników (o ile umowa spółki nie zwalnia nas z tego obowiązku). Jeżeli tak, możemy przejść do następnego kroku.
umowa spółki pozwala na przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika
pozostali wspólnicy wyrazili zgodę na piśmie
2. Umowa darowizny
Kolejnym krokiem jest zawarcie umowy darowizny. Pamiętaj, że w polskim prawie darowizna nie ma charakteru jednostronnej czynności prawnej lecz jest czynnością dwustronną: darujący przekazuje, a obdarowany darowiznę przyjmuje.
Jak forma umowy? Zgodnie z kodeksem cywilnym umowa darowizny powinna mieć formę aktu notarialnego, lecz mimo niezachowania tej formy umowa darowizny będzie ważna, jeżeli zostanie ona wykonana. Z tego powodu wystarczy zwykła forma pisemna, jeżeli przeniesienie zostanie dokonane. Uwaga! Wybór formy pisemnej będzie prawidłowy nawet jeśli spółka jawna posiada nieruchomości. Umowa taka nie musi być skomplikowana, w zasadzie chodzi o to by znalazło się tam najważniejsze zdanie:
„Darczyńca oświadcza, że daruje Obdarowanemu przysługujący mu ogół praw i obowiązków w spółce PRZYKŁADOWA SPÓŁKA JAWNA z siedzibą w Zakopanem, KRS 00000121212, a Obdarowany oświadcza, że wskazany ogół praw i obowiązków przyjmuje.”
Zawarcie umowy darowizny
3. Zgłoszenie zmiany wspólnika w KRS
Skoro skład osobowy spółki jawnej jest ujawniony w KRS, to konieczne jest zgłoszenie w tym zakresie zmiany w sądzie rejestrowym. Zmiany tej dokonamy korzystając z formularzy: KRS-Z1 i KRS-ZB. Jeżeli w związku z tą zmianą zmienia się również sposób reprezentacji spółki, należy pamiętać również o formularzu KRS-ZK. Opłaty związane ze zmianą w KRS to 350,00 zł (250,00 zł opłaty sądowej i 100,00 zł za ogłoszenie w Monitorze, płatne razem na rachunek sądu rejestrowego).
Do wniosku należy dołączyć, oprócz umowy darowizny, zgody pozostałych wspólników oraz potwierdzenie dokonania opłaty 350,00 zł.
Zgłoszenie zmiany składu wspólników w KRS
4. Zgłoszenie w urzędzie skarbowym
Zmiana składu wspólników powoduje konieczność jego zaktualizowania w urzędzie skarbowym, służy do tego druk NIP-8.
Zgłoszenie zmiany składu wspólników w US na druku NIP-8
5. Podatek od czynności cywilnoprawnych PCC
Zgodnie z obowiązującymi interpretacjami organów podatkowych darowizna udziału spółkowego nie powoduje zmiany umowy spółki, z którą wiązałby się obowiązek podatkowy w PCC.
Co ciekawe, PCC wystąpiłby w przypadku sprzedaży udziału spółkowego (w wysokości 1% wartości udziału, ale z tytułu zawarcia umowy odpłatnego zbycia innych praw majątkowych.
6. Podatek od spadków i darowizn
W naszej sytuacji wystąpi podatek od darowizny, a podatek ten obciąża obdarowanego. Jednak jeżeli darowizna nastąpi na rzecz osoby zaliczonej do tzw. „zerowej” grupy podatkowej – małżonkowi, zstępnym (np. dzieciom, wnukom), wstępnym (np. rodzicom, dziadkom), pasierbom, rodzeństwu, ojczymowi i macosze – to jeżeli w ciągu 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy darowizny obdarowany złoży deklarację SD-Z2, obdarowany uzyska zwolnienie. W przeciwnym razie wystąpi podatek, dlatego nie zapominaj o tym kroku!
Zgłoszenie przez obdarowanego darowizny na formularzu SD-Z2
Jeżeli umowa darowizny zostanie zawarta w formie aktu notarialnego albo przynajmniej oświadczenie jednej ze stron zostało złożone w tej formie, dla uzyskania zwolnienia nie jest konieczne składanie żadnej deklaracji – przysługuje ono automatycznie na mocy art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Jeśli obdarowany nie zalicza się do „zerowej” grupy podatkowej, powinien złożyć deklarację SD-3 w terminie 2 tygodni od zawarcia umowy i wpłacić podatek zgodnie z treścią otrzymanej później decyzji.
Na koniec pamiętaj, że zgodnie z art. 10 § 3 k.s.h. w przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków przysługujących w spółce jawnej na inną osobę za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w tej spółce i zobowiązania tej spółki odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki. To oznacza, że darczyńca odpowiada za swoje zobowiązania wobec spółki oraz za zobowiązania spółki powstałe do dnia przeniesienia udziału spółkowego mimo, że nie jest już wspólnikiem spółki. Zatem jeżeli chcesz się pozbyć swojego udziału w spółce jawnej z uwagi na kłopoty, to darowizna niekoniecznie może Ci pomóc w uniknięciu odpowiedzialności.